ชาวบ้านชุมชนบ้านผารังหมี ชูผ้ามัดหมี่พื้นเมืองลายซิกเนเจอร์ อย่าง ‘ลายช่อมะปราง’ ที่ต่อยอดไอเดียจากสิ่งใกล้ตัวมาเป็นลายผ้าทอที่มีคุณค่าและสะท้อนอัตลักษณ์ของชุมชน อ.เนินมะปราง จ.พิษณุโลก กลายเป็นสินค้าขายดีมียอดออเดอร์ล้นหลาม ผลิตกันแทบไม่ทัน ชาวบ้านต่างดีใจมีรายได้เข้าชุมชนนอกเหนือจากการทำนา
ผู้สื่อข่าวรายงานว่า ที่ชุมชนบ้านผารังหมี ม.3 ต.ไทรย้อย อ.เนินมะปราง จ.พิษณุโลก เป็นอีกหนึ่ง ชุมชมน่าอยู่ และเป็นชุมชนที่เข็มแข็ง ซึ่งภายในชุมชน ได้รวมกลุ่มกัน ทำมาหากินแบบวิถีดั่งเดิม คืออยู่กันแบบพอเพียง โดยการใช้ความรู้จากรุ่นปู่ย่า ตายาย ที่สืบทอดกันมาคือเรื่องของการทอผ้ามัดหมี่พื้นเมือง ลายซิกเนเจอร์ 1 เดียวใน จ.พิษณุโลก คือลายช่อมะปราง ที่ต่อยอดไอเดียจากสิ่งใกล้ตัวมาเป็นลายผ้าทอที่มีคุณค่าและสะท้อนอัตลักษณ์ของชุมชน สะท้อนชื่อที่ตั้งของหมู่บ้าน ใน อ.เนินมะปราง จ.พิษณุโลก
จนเริ่มเป็นชุมชนที่เข้มแข็ง มีนักท่องเที่ยว ลูกค้าสั่งจองกันเข้ามาเป็นจำนวนมาก ทำให้กลุ่มผ้ามัดหมี่พื้นเมืองกลายเป็นกลุ่มตัวอย่างในชุมชนที่เข้มแข็ง มีคนรู้จักมากขึ้นและสามารถหารายได้เสริมได้นอกเหนือจากการทำนาได้เป็นอย่างดี และที่สำคัญยังเป็นการสืบสานภูมิปัญญาของรุ่นปู่ย่าตายาย ไว้ให้คงอยู่คู่บ้านผารังหมีสืบไป
คุณป้าทองอยู่ พันธุ์สัตย์ สมาชิกของกลุ่มทอผ้ามัดหมี่พื้นเมือง ได้เล่าให้ผู้สื่อข่าวฟังว่าเริ่มต้นจากชาวบ้านส่วนใหญ่ อย่างรุ่นปู่ย่า ตายาย ได้อพยพย้ายถิ่นฐานมาจากภาคอีสาน อย่างครอบครัวของตนนี่อาศัยอยู่ที่ จ.กาฬสินธุ์ ก่อนที่จะอพยพย้ายถิ่นฐานมาอยู่ที่บ้านผารังหมี ส่วนเรื่องการทอผ้ามัดหมี่ก็เป็นภูมิปัญญาของบรรพบุรุษ เมื่อมาอยู่ที่บ้านผารังหมี ก็เลยมาทำใช้เอง เหลือใช้ก็ขาย
แต่สมัยนั้นการทอผ้ามัดหมี่ นั้นยังไม่เป็นที่รู้จักของคนภายนอกมากนัก ต่อมาก็มีการประกวดหมู่บ้านอาสาพัฒนาและป้องกันตนเองหรือหมู่บ้าน อพป. ก็เลยจัดตั้งกลุ่มกันขึ้น เป็นกลุ่มทอผ้ามัดหมี่พื้นบ้าน โดยมีมหาวิทยาลัยนเรศวร ช่วยพัฒนาต่อยอดลวดลาย จนได้เป็นลายซิกเนเจอร์ 1 เดียวใน จ.พิษณุโลก คือ ลายช่อมะปราง สะท้อนชื่อที่ตั้งของหมู่บ้านในอำเภอเนินมะปราง จ.พิษณุโลก
คุณป้าทองอยู่ เล่าให้ฟังต่อว่า เริ่มต้นจากการนำผ้ามัดหมี่มามัดเป็นปล้องๆด้วยปอ มัดตามลวดลายต่างๆ แล้วนำผ้าย้อม แล้วแกะปอออกจะได้ลาย จากนั้นก็นำไปใส่กรงปั่นเป็นลูก แล้วก็ร้อยตามลูกร้อยเรียงกันมา เวลาทอก็จะทอตามลูก ก็จะได้ผ้าลวดลายต่างๆ อาทิ ลายเฟื่องฟ้า ลายดอกจันทร์ ลายเกี้ยวขอ ลายต้นสน ลายมะม่วง ลายดอกจันทร์ และลายช่อมะปราง ซึ่งลายที่ขายดีที่สุด เพราะมีความสวยงาม เป็นช่อมะปราง และเป็นลายประจำของ อ.เนินมะปราง
ปัจจุบันบ้านผารังหมีกลายเป็นที่รู้จักของนักท่องเที่ยว จึงได้เปิดบ้านผารังหมีแห่งนี้เป็นศูนย์การเรียนรู้การทอผ้าทุกขั้นตอน และนอกจากการทอผ้าผืนแล้ว ก็ต่อยอดนำผ้าเหล่านี้ไปแปรรูป ทั้งแปรรูปตัดเย็บเป็นชุด แปรรูปเป็นกระเป๋าเป้ กระเป๋าย่าม เป็นกางเกง เป็นพวงกุญแจที่หลากหลายอีกด้วย
เวลาที่นักท่องเที่ยวมาสนับสนุนสินค้าที่ทำเอง ผลิตเอง ก็จะรู้สึกภูมิใจเพราะทำเองกับมือ บางรายนักท่องเที่ยวที่มาแล้วมาซ้ำอีก บางทีก็ออเดอร์มาสั่งไว้ เพราะเขาเห็นพวกเราลงมือทำกันเองจริงๆ ก็เลยช่วยเหลือชุมชนจะได้มีรายได้เพิ่มนอกเหนือจากการทำนา
ซึ่งเรียกว่าคนทำ ได้ทำเอง ผลิตเอง ขายเอง คนทำก็ดีใจและภูมิใจ ส่วนคนซื้อกลับไปก็มีความสุข และอยากให้ลูกหลานกลับมาสืบสานภูมิปัญญาของปู่ย่าตายายเราไว้ ของดีบ้านเราให้ยังคงอยู่สืบทอดต่อไปจากรุ่นสู่รุ่น
สำหรับใครที่สนใจอยากอุดหนุนผลิตภัณฑ์ผ้าทอมัดหมี่พื้นบ้าน ก็ราคาไม่แพงอย่างที่คิดหากเทียบกับขั้นตอนการทำที่ค่อนข้างยุ่งยาก และต้องละเอียดทุกขั้นตอน โดยผ้าผืน ราคาเพียงผืนละ 350 บาท หากนำไปต่อยอดตัดเป็นชุด ก็ชุดละ 700 บาท
นอกจากนี้ก็มีแบบแปรรูปเป็นพวงกุญแจ กางเกง ตุ๊กตา กระเป๋าเป้ ย่าม ราคาก็เริ่มจากหลัก 10 ไปถึงหลัก ร้อยบาท หากใครสนใจสามารถติดต่อได้ ที่ผู้ใหญ่จันที ชมพูมี ผู้ใหญ่บ้านหมู่ 3 บ้านผารังหมี เบอร์โทร 089269030
Cr.ข่าว/ภาพ ธเนส อนุดิษฐ จ.พิษณุโลก
